Φόβοι για τσουνάμι πολιτικής βίας

Ο πρωθυπουργός της Σλοβακίας Ρόμπερτ Φίτσο, ο οποίος χθες υποβλήθηκε σε δεύτερη χειρουργική επέμβαση, συνεχίζει να βρίσκεται σε σοβαρή αλλά σταθερή κατάσταση μετά την εις βάρος του δολοφονική επίθεση, με τον ούγγρο πρωθυπουργό Βίκτορ Ορμπαν να λέει ότι είναι «μεταξύ ζωής και θανάτου». Τη Δευτέρα θα πραγματοποιηθεί ιατρικό συμβούλιο προκειμένου να συζητηθεί το ενδεχόμενο μεταφοράς του σε νοσοκομείο της πρωτεύουσας Μπρατισλάβα.

Οι πέντε σφαίρες που δέχθηκε ήταν η πρώτη απόπειρα δολοφονίας ευρωπαίου ηγέτη εδώ και περισσότερα από 20 χρόνια και έχει προκαλέσει διεθνή καταδίκη, με πολιτικούς

αναλυτές να κάνουν ιδιαίτερες αναφορές στο πολωμένο πολιτικό κλίμα που υπάρχει όχι μόνο στη Σλοβακία αλλά και σε όλη την Ευρώπη και στους φόβους ότι θα οδηγήσει σε κύμα πολιτικής βίας.

«Η επίθεση κατά του Φίτσο, τρεις εβδομάδες πριν από τις κρίσιμες εκλογές για το μέλλον της ΕΕ», γράφει η ισπανική εφημερίδα «El Pais», «είναι το τελευταίο και πιο ακραίο κεφάλαιο σε ένα κύμα επιθέσεων κατά πολιτικών στη Δύση που έχει πυροδοτήσει συναγερμό για την αύξηση της ρητορικής μίσους, του λαϊκισμού και του κοινωνικού διχασμού». Αυτή η κατάσταση, η οποία οξύνθηκε μετά την πανδημία και τις διάφορες κρίσεις που έπληξαν την ήπειρο, απειλεί τη δημοκρατία και αποτελεί πρόσφορο έδαφος για ξένες παρεμβάσεις, προειδοποιούν ειδικοί και ηγέτες της ΕΕ, σημειώνει το «Politico».

Τους τελευταίους μήνες, η πολιτική βία έχει αφήσει τα ίχνη της σε όλη την Ευρώπη, όπως η επίθεση πριν από δύο εβδομάδες στον γερμανό Σοσιαλδημοκράτη ευρωβουλευτή Ματίας Εκε – η οποία, σύμφωνα με τις έρευνες, αποδίδεται σε μέλη ακροδεξιάς οργάνωσης. Αυτό το ανησυχητικό φαινόμενο συμπίπτει με μια ταραχώδη στιγμή στην ΕΕ, με τον πόλεμο της Ρωσίας εναντίον της Ουκρανίας σε πλήρη εξέλιξη, την κρίση στη Μέση Ανατολή να μην εμφανίζει σημάδια υποχώρησης και με μια δυναμική που δείχνει την άνοδο των ακροδεξιών κομμάτων, χρησιμοποιώντας ρητορική που υποδαυλίζει τον κοινωνικό διχασμό.

«Πρέπει να έχουμε μηδενική ανοχή για κάθε είδους βία ή ρητορική μίσους οποιουδήποτε είδους στην Ευρώπη», προειδοποιεί ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Σαρλ Μισέλ. «Αόρατες και αντιδημοκρατικές εξωτερικές δυνάμεις θα εκμεταλλευτούν κάθε ευκαιρία για να υποκινήσουν περαιτέρω διχόνοια και παραπληροφόρηση στην κοινωνία μας. Είναι ευθύνη του καθενός μας να κάνουμε ένα βήμα πίσω για να αναλογιστούμε και να θυμηθούμε τι μας ενώνει. Πρέπει να εκμεταλλευτούμε αυτά που μας κρατούν ενωμένους, όχι αυτά που μας χωρίζουν», προσθέτει ο βέλγος πολιτικός.

Η πολιτική οργή έχει μετακινηθεί στο κοινωνικό πεδίο σε πολλές χώρες. Πριν από μερικές εβδομάδες, ο ισπανός πρωθυπουργός Πέδρο Σάντσεθ μίλησε για αυτό όταν χρειάστηκε μερικές ημέρες για να σκεφτεί το μέλλον του και εάν θα παραμείνει στην εξουσία. Πριν από αυτόν, η Ζίγκριντ Κάαγκ, υπουργός Οικονομικών της Ολλανδίας, παραιτήθηκε λόγω των απειλών που δεχόταν για τη ζωή της και είχε οδηγήσει την αστυνομία να της παράσχει ισχυρή προστασία. Στη Σλοβακία, η οποία βρίσκεται τώρα στο επίκεντρο του διεθνούς ενδιαφέροντος, η Ζουζάνα Καπούτοβα, πρόεδρος από το 2019, της οποίας η θητεία ολοκληρώνεται φέτος, ανακοίνωσε ότι δεν θα υποβάλει υποψηφιότητα για επανεκλογή αφού δέχθηκε πολλές απειλές εναντίον της και της οικογένειάς της – κάποιες από τις απειλές προέρχονται από στελέχη του κυβερνώντος κόμματος SMER, δηλαδή του κόμματος του Ρόμπερτ Φίτσο.

Μια έκθεση του 2023 από το Πανεπιστήμιο Γκαίτε της Φρανκφούρτης, με συντονιστή την ερευνήτρια Αννα Πλες, αναλύει πόσο πολωμένη είναι η Ευρώπη και κάνει τη διαφοροποίηση μεταξύ της κοινωνικοπολιτικής πόλωσης και της πόλωσης των στάσεων σε θέματα όπως η μετανάστευση, το περιβάλλον ή ζητήματα που σχετίζονται με το φύλο. Η ανάλυση, η οποία βασίζεται σε έρευνες σε κράτη – μέλη, καταλήγει στο συμπέρασμα ότι η πόλωση είναι μεγαλύτερη στη Νότια και Ανατολική Ευρώπη, όπου ένα κύμα ανελευθερισμού είναι αχαλίνωτο σε χώρες όπως η Ουγγαρία, ένα κλίμα που καλλιεργεί την πολιτική βία.