Θεοί, νύμφες και ήρωες: Η μυθολογία του Νίκου Χατζηκυριάκου-Γκίκα σε έκθεση

Γενναίοι ήρωες και οι άθλοι τους, εκδικητικοί θεοί, ανεκπλήρωτοι έρωτες, ζηλοτυπίες, κρυμμένα όντα και αναπάντεχες συναντήσεις. Η ελληνική μυθολογία και οι ιστορίες της, ταξιδεύοντας στο χρόνο, λειτούργησαν ανέκαθεν ως πηγή έμπνευσης των ελλήνων -και όχι μόνον- δημιουργών, που έχουν καταθέσει τις δικές τους «αναγνώσεις» εμπλουτίζοντας και επεκτείνοντας τα νοήματα και τις εικόνες τους. Ανάμεσά τους ο σπουδαίος ζωγράφος και γλύπτης Νίκος Χατζηκυριάκος-Γκίκας, η σχέση του οποίου με την ελληνική μυθολογία και την αρχαιότητα υπήρξε στενότατη, με πολλά από τα θέματά του να βρίσκουν

πηγή έμπνευσης σε μυθικά πρόσωπα ξαναγράφοντας τις ιστορίες τους από την αρχή.

Σχέδια, ελαιογραφίες και χαρακτικά, κυρίως της δεκαετίας του ’70, μιας περιόδου κατά την οποία ο Γκίκας στράφηκε περισσότερο προς νατουραλιστικές συνθέσεις αλλά και γλυπτά, όπου η μυθολογία είχε κυριαρχήσει ως θέμα του ήδη από το 1948 συνθέτουν ένα πολύτιμο απόθεμα δημιουργίας του καλλιτέχνη, που φυλάσσεται στο Μουσείο Μπενάκη / Πινακοθήκη Γκίκα. Και τώρα, από τις 7 Ιουνίου, μία επιλογή αυτού του συνόλου πρόκειται να παρουσιαστεί στο πολιτιστικό κέντρο Σαντιρβάν της Δράμας, στο πλαίσιο της συνεργασίας με το μουσείο.

Λυρισμός, πάθος, έρωτας

Στην έκθεση με τίτλο «Μύθοι και ιστορίες στο έργο του Γκίκα» ζωντανεύουν, πράγματι, όλα όσα σφράγισαν το έργο του καλλιτέχνη, από την δεκαετία του ’30 μέχρι και τη δεκαετία του ’80. Κατανεμημένα σε τέσσερεις ενότητες, τα έργα μιλούν πρώτα για τους μυθικούς ήρωες, με πρωταγωνιστές τον Οδυσσέα και τον Ηρακλή.

Στη δεύτερη ενότητα, παρουσιάζεται η ενασχόληση του ζωγράφου με το θέατρο, όπου σχεδίασε σκηνικά και κοστούμια για παραστάσεις, που είχαν θέματα από την μυθολογία, συγκεκριμένα το χορόδραμα «Περσεφόνη» και τον «Προμηθέα Δεσμώτη».

Νίκος Χατζηκυριάκος-Γκίκας «Το πρώτο πρωινό του κόσμου», σκηνικό για το χορόδραμα «Περσεφόνη»

Τα έργα που εικονίζουν θεούς, νύμφες και στοιχειά της φύσης, άλλοτε μέσα σε ειδυλλιακά και άλλοτε σε απειλητικά τοπία ακολουθούν ενώ η τελευταία ενότητα είναι αφιερωμένη στους μυθικούς εραστές.

Πρόκειται συγκεκριμένα για έξι ανάγλυφα μετάλλια με γνωστά ζευγάρια της μυθολογίας, που δημιούργησε ο Γκίκας το 1976, εκπληρώνοντας την επιθυμία του «να ζωντανέψει το λυρισμό, το πάθος και τη δύναμη του έρωτα μέσα από τη μυθολογία», όπως είχε πει ο ίδιος.

Νίκος Χατζηκυριάκος-Γκίκας «Ωκεανίδα», κοστούμι για τον «Προμηθέα δεσμώτη»Το μνημείο και η προσφορά

Κτήριο, ανακαινισμένο το 1806, όπως αναφέρεται στην αφιερωματική επιγραφή πάνω από την είσοδό του, το Σαντιρβάν ήταν οθωμανικό τζαμί – ο μιναρές του χρονολογείται στο δεύτερο μισό του 15ου αιώνα- και σήμερα είναι διατηρητέο μνημείο.

Μετά τη Μικρασιατική Καταστροφή είχε λειτουργήσει ως στέγη για πολυάριθμες οικογένειες προσφύγων, δεδομένου ότι η Δράμα είχε δεχθεί τον μεγαλύτερο αριθμό σε σχέση με το μέγεθός της ενώ από το 1927 έως το 1981, εμφανώς αλλοιωμένο πια, είχε στεγάσει το τυπογραφείο της ιστορικής τοπικής εφημερίδας «Θάρρος».

Το κτήριο Σαντιρβάν στη Δράμα

Από το 2012 το μοναδικής αρχιτεκτονικής κτήριο ανήκει στην δραμινή εταιρεία Raycap, η οποία αποφασίζοντας να δωρίσει στην πόλη έναν χώρο πολιτισμού, το αποκατέστησε, ελευθέρωσε τον χώρο γύρω του αλλά και ψηφιοποίησε το αρχείο της εφημερίδας.

Η συνεργασία με το Μουσείο Μπενάκη, που άρχισε από το 2022 αφορά κυρίως στην συνδιοργάνωση εκθέσεων ειδικά επιμελημένων για το μνημείο, με έργα από τις συλλογές του, αλλά και άλλων εκδηλώσεων.

Διαβάστε επίσης:

Καπνός, σκόνη και πορτοκαλί ουρανός – Η αρχή της κλιματικής κρίσης σε έκθεση του Τέρνερ

Γιώργος Λάνθιμος: Οσκαρικά κοστούμια στο Μουσείο Μπενάκη

Προτομή του λόρδου Βύρωνα στην Γενεύη – Ελληνική πρωτοβουλία