Μεγάλο Σάββατο: Ταφή Του Κυρίου Ανάσταση

Η ημέρα αυτή είναι αφιερωμένη στην Ταφή και την Κάθοδο του Χριστού στον Άδη. Είναι η τελευταία μέρα της Μεγάλης Εβδομάδας και της Μεγάλης Σαρακοστής.

Μέγα Σάββατο, ημέρα σιωπής, όπως τονίζει και ο Χερουβικός Ύμνος της ημέρας (Σιγησάτω πάσα σαρξ βροτεία…). Άλλωστε, όλη η Μεγάλη Εβδομάδα είναι ημέρες πένθους, περισυλλογής, μετάνοιας. Η ημέρα αυτή είναι αφιερωμένη στην Ταφή και την Κάθοδο του Χριστού στον Άδη. Είναι η τελευταία μέρα της Μεγάλης Εβδομάδας και της Μεγάλης Σαρακοστής.

Το Σάββατο, αφού συγκεντρώθηκαν οι αρχιερείς και οι φαρισαίοι στον Πόντιο

Πιλάτο, τον παρακάλεσαν να ασφαλίσει τον τάφο του Ιησού για τρεις ημέρες διότι, καθώς έλεγαν, «έχουμε υποψία μήπως οι μαθητές Του, αφού κλέψουν την νύχτα το ενταφιασμένο Του σώμα κηρύξουν έπειτα στον λαό ως αληθινή την ανάσταση την οποία προείπε ο πλάνος εκείνος, όταν ακόμη ζούσε· και τότε θα είναι η τελευταία πλάνη χειρότερη της πρώτης». Αυτά αφού είπαν στον Πόντιο Πιλάτο και αφού πήραν την άδειά του, έφυγαν και σφράγισαν τον τάφο τοποθετώντας εκεί για ασφάλειά του κουστωδία, δηλαδή στρατιωτική φρουρά.

Όμως, το Πανάγιο Σώμα Του κείται στον τάφο όχι για να παραδοθεί στην αφάνεια και στη φθορά του θανάτου, αλλά για να συντρίψει (με την ψυχή Του που δεν πεθαίνει) τη δύναμη του Άδη και του θανάτου και να λυτρώσει όσους κρατούνταν εκεί. Αναμένουμε, τουτέστιν, με πίστη και ελπίδα, την Ανάσταση.

Η Ανάσταση του Χριστού είναι η αρχή μιας νέας ανθρωπότητας. Στο πρόσωπο του Κυρίου και στην ιστορική Του παρουσία από την ενανθρώπιση έως και την Ανάσταση γεννιέται, αναπτύσσεται και ολοκληρώνεται η σωτηρία του ανθρώπου. Η Ανάταση είναι το σημείο εκείνο στο οποίο η ανθρωπολογία αλλάζει. Ο άνθρωπος παύει να πια να ζει τον θάνατο ως το τελικό γεγονός στη ζωή του.

Οι άνθρωποι καταδίκασαν τον Θεό σε θάνατο, ο Θεός, όμως, με την Ανάστασή του καταδικάζει τους ανθρώπους σε αθανασία. Για τα χτυπήματα ανταποδίδει αγκαλιές, για τις βρισιές ευλογίες. Για τον θάνατο την Αθανασία.

Η Εκκλησία είναι το σώμα του Αναστάντος Χριστού

Το πρωί γίνεται ο Εσπερινός της εορτής του Πάσχα με τη Θεία Λειτουργία, η πρώτη Ανάσταση, όπως λέγεται. Ακούγονται ωραιότατα αναγνώσματα και ύμνοι, ενώ στον ύμνο «Ανάστα ο Θεός κρίνων την γην, ότι συ κατακληρονομήσεις εν πάσι τοις έθνεσι» ο ιερέας σκορπίζει δαφνόφυλλα -σύμβολα νίκης- στον ναό. Είναι πλέον έντονη η αναμονή της Ανάστασης.

Τα μεσάνυχτα του Μεγάλου Σαββάτου προς Κυριακή του Πάσχα εορτάζεται η Ανάσταση του Χριστού, όπου ψάλλεται το Χριστός Ανέστη, και στη συνέχεια τελείται ο Όρθρος και η Αναστάσιμη Θεία Λειτουργία της Κυριακής του Πάσχα. Είναι το μόνο Σάββατο του χρόνου όλου του χρόνου που κρατούμε νηστεία και δεν τρώμε λάδι, για αυτό και ονομάζεται και Αλάδωτο Σάββατο.

Ο άγγελος είπε στις γυναίκες: «Εσείς μη φοβάστε! Ξέρω ποιον γυρεύετε: τον Ιησού, τον σταυρωμένο. Δεν είναι εδώ· αναστήθηκε, όπως το είπε! Ελάτε να δείτε το μέρος όπου βρισκόταν το σώμα του Κυρίου», κατά Ματθαίον 28:5-6.

Ευαγγέλιο Κατά Ματθαίον

Αργά δέ κατά τήν νύκτα τού Σαββάτου, τήν ώραν πού εξημέρωνεν η πρώτη ημέρα τής εβδομάδος, ήλθεν η Μαρία η Μαγδαληνή καί η άλλη Μαρία διά νά ίδουν τόν τάφον. 2 Καί ιδού έγινε σεισμός μεγάλος, διότι άγγελος Κυρίου, αφού κατέβη από τόν ουρανόν καί ήλθε κοντά εις τό μνημείον, εκύλισε τήν πέτραν από τήν θύραν καί εκάθητο επάνω εις αυτήν. 3 Ήτο δέ τό εξωτερικόν του σχήμα καί τό πρόσωπόν του λαμπρόν σάν αστραπή καί τό φόρεμά του άσπρο σάν τό χιόνι.

4 Από τόν φόβον δέ, τόν οποίον προεκάλεσε, συνεκλονίσθησαν οι φρουροί καί έγιναν σάν νεκροί. 5 Αποκριθείς δέ ο άγγελος είπεν εις τάς γυναίκας Μή φοβείσθε σείς διότι γνωρίζω, ότι ζητείτε μέ πόθον καί ευλάβειαν τόν Ιησούν τόν εσταυρωμένον. 6 Δέν είναι εδώ.Διότι ανέστη, όπως είπεν Ελάτε καί ίδετε τόν τόπον, όπου έκειτο ο Κύριος. 7 Καί αφού υπάγετε γρήγορα, είπατε εις τούς μαθητάς του, ότι ανέστη από τούς νεκρούς καί ιδού πηγαίνει προτήτερα από σάς εις τήν Γαλιλαίαν εκεί θά τόν ίδητε.Ιδού σάς είπα εκείνο, πού έλαβα εντολήν νά σάς είπω.

8 Καί αι γυναίκες, αφού γρήγορα εβγήκαν από τό μνημείον μέ φόβον ένεκα τής αγγελικής οπτασίας καί μέ χαράν μεγάλην ένεκα τού χαρμοσύνου αγγέλματος, έτρεξαν νά είπουν αυτά όλα εις τούς μαθητάς. 9 Καθώς δέ επήγαιναν νά είπουν αυτά εις τούς μαθητάς του, καί ιδού ο Ιησούς τάς συνήντησε καί είπε Χαίρετε.Αυταί δέ, αφού επλησίασαν, δέν ετόλμησαν νά τόν εγγίσουν εις τό σώμα, αλλά μέ ευλάβειαν πολλήν έπιασαν μόνον τούς πόδας του καί τόν επροσκύνησαν.

10 Τότε λέγει εις αυτάς ο Ιησούς Μή φοβείσθε.Πηγαίνετε καί αναγγείλατε εις τούς αδελφούς μου, ίνα απέλθουν εις τήν Γαλιλαίαν, καί εκεί θά μέ ίδουν. 11 Όταν δέ αυταί επήγαιναν νά αναγγείλουν ταύτα εις τούς Αποστόλους, ιδού μερικοί από τήν φρουράν, πού είχε τεθή εις τόν τάφον, ήλθον εις τήν πόλιν, καί ανήγγειλαν εις τούς αρχιερείς όλα, όσα είχον γίνει.

12 Καί αφού συνήχθησαν εκείνοι μαζί μέ τούς προεστούς καί έκαμαν σύσκεψιν, έδωκαν μεγάλο ποσόν αργύρων νομισμάτων εις τούς στρατιώτας καί είπαν 13 Είπατε, ότι οι μαθηταί του ήλθαν εν καιρώ νυκτός καί έκλεψαν αυτόν, όταν ημείς εκοιμώμεθα. 14 Καί εάν καταγγελθή αυτό ενώπιον τού ηγεμόνος, ημείς θά τόν πείσωμεν καί θά σάς απαλλάξωμεν από κάθε ανησυχίαν. 15 Αυτοί δέ αφού επήραν τά χρήματα, έκαμαν σύμφωνα μέ τας οδηγίας, πού έλαβον.Καί διελαλήθη ο λόγος αυτός περί τής δήθεν κλοπής τού σώματος μεταξύ τών Ιουδαίων μέχρι τής σήμερον ημέρας.

16 Οι δέ ένδεκα μαθηταί επήγαν εις τήν Γαλιλαίαν, εις τό όρος τό οποίον ώρισεν εις αυτούς ο Ιησούς. 17 Καί αφού τόν είδαν, τόν προσεκύνησαν, μερικοί δέ εδοκίμασαν κάποιαν αμφιβολίαν περί τού άν ήτο αυτός ο Ιησούς. 18 Καί πλησιάσας ο Ιησούς τούς ωμίλησε καί είπε Εδόθη καί εις τήν ανθρωπίνην φύσιν μου κάθε εξουσία εις τόν ουρανόν καί επί τής γής.

19 Λοιπόν υπάγετε καί κάμετε μαθητάς σας όλα τά έθνη, βαπτίζοντες αυτούς εις τό όνομα τού Πατρός καί τού Υιού καί τού Αγίου Πνεύματος 20 διδάσκοντες αυτούς νά φυλάττουν εις τόν βίον των όλα τά ηθικά παραγγέλματα, όσα σάς έδωκα ως εντολάς.Καί ιδού εγώ, πού έλαβον πάσαν εξουσίαν, θά είμαι μαζί σας βοηθός καί παραστάτης σας όλας τάς ημέρας, μέχρις ού συντελεσθή καί λάβη τέλος ο αιών αυτός.Αμήν.

Ο εορτασμός της Ανάστασης τα μεσάνυχτα

Η ακριβής ώρα που έγινε η Ανάσταση του Ιησού, αποτελεί ένα σημείο προβληματισμού και διαφωνίας μεταξύ των μελετητών, αφού κανένας από τους Ευαγγελιστές δε κάνει σαφή αναφορά σε αυτήν.

Ο Ματθαίος αναφέρει «Οψέ Σάββατων τη επιφωσκούση εις μί­αν σαββάτων», προσδιορίζοντάς την μέχρι την ανατολή του η­λίου, την πρώτη ημέρα της εβδο­μάδος, εννοώντας την Κυριακή.

Ο Λουκάς επίσης αναφέρεται στη πρώτη ημέρα της εβδομάδας, τα βαθιά χαράματα: «Τη δε μια των σαββάτων, όρθρου βαθέως ήλθον επί το μνήμα».

O Ιωάννης γράφει όταν πέρασε η ημέρα του Σαββάτου, κατά την πρώτη ημέρα της εβδομάδας, όταν ήταν ακόμα σκοτάδι: «Έρχεται πρωί σκοτίας έτι ούσης εις το μνημείον».

Και ο Μάρ­κος , συμφωνεί ως προς την ημέρα και προσδιορίζει το χρόνο μετά τη δύση του ηλί­ου. «Λίαν πρωί της μιας σαββάτων έρχονται επί το μνημείον ανατείλαντος του ηλίου».

Είναι φανερό πως όλοι συμφωνούν ως προς την ημέρα, Κυριακή, αλλά δίνουν διαφορετικές εκδοχές ως προς την ώρα της Αναστάσεως. Αυτό πιθανότατα συμβαίνει γιατί δεν τους ενδιαφέρει ιδιαιτέρως η ώρα αλλά θεωρούν καθοριστικής σημασίας την επιβεβαίωση της ημέρας. Κι αυτό γιατί θέλουν να τονίσουν πως έγινε ακριβώς όπως το είχε πει ο Ιησούς.

Ο Χριστός είχε δηλώσει στους μαθητές Του «αποκτανθήναι και τη τρίτη ημέρα εγερθήναι», δηλαδή ότι θα καταδικαστεί σε θάνατο, αλλά την τρίτη ημέρα θα αναστηθεί.

Αυτό λοιπόν που επιθυμούν όλοι οι ευαγγελιστές είναι να γίνει σαφές ότι πράγματι, αναστήθηκε ο Ιησούς την τρίτη ημέρα.

Ο Ιησούς Χριστός πεθαίνει το μεσημέρι της Παρασκευής. Μέχρι τα μεσάνυχτα της Παρασκευής, είναι η πρώτη μέρα, μέχρι τα μεσάνυχτα Σαββάτου είναι η δεύτερη μέρα, οπότε ο Ιησούς πρέπει να αναστήθηκε από τις 00.01 την νύχτα της Κυριακής μέχρι και τις 24.00 της ίδιας ημέρας.

Αυτός είναι και ο λόγος που η Ορθόδοξη Εκκλησία έχει ορίσει ως ώρα της Ανάστασης, ακριβώς τη στιγμή που ξεκινάει η τρίτη ημέρα, με το σκεπτικό πως όποτε κι αν αναστήθηκε ο Χριστός, η σωστή ώρα περιέχεται μέσα στην Κυριακή.