Κυριακή του Πάσχα: Πότε καθιερώθηκε το έθιμο του σουβλίσματος του οβελία

Το Πάσχα είναι μια γιορτή που ανεξάρτητα από τις ρίζες της περιμένουν όλοι μικροί και μεγάλοι ανεξάρτητα από το αν τηρούν με ευλάβεια ή όχι όλα τα έθιμα. Πότε εικάζεται ότι άρχισε να γιορτάζεται το χριστιανικό Πάσχα και τα έθιμα το σούβλισμα του οβελία.

Οι καταβολές της πρακτικής αυτής έχουν ενδιαφέρον, αφού έχουν τις ρίζες τους σε δύο διαφορετικά έθιμα, τα οποία κατέληξαν ως ένα και το αυτό μέσω πολιτιστικών

ζυμώσεων. Συγκεκριμένα, στους αρχαίους Έλληνες και στους Εβραίους.

Το Πάσχα είναι η μεγαλύτερη γιορτή της Χριστιανοσύνης. Η Ορθόδοξη Εκκλησία δίνει μεγαλύτερη έμφαση στην Ανάσταση Του Κυρίου, ενώ η δυτική στον θρήνο για τον θάνατό του. Η ορθόδοξη θεώρηση για την Ανάσταση συμπυκνώνεται στον ύμνο:

Χριστός Ανέστη εκ νεκρών
θανάτω θάνατον πατήσας και
τους εν τοις μνήμασι ζωήν
χαρισάμενος!

Ο ρόλος του Αυτοκράτορα Κωνσταντίνου

Τους πρώτους μετά Χριστόν αιώνες, οι εορτασμοί της Μεγάλης Εβδομάδας και του Πάσχα δεν υπήρχαν, καθώς οι Χριστιανοί ήταν μια διωκόμενη μειονότητα. Όλα φαίνεται ότι άλλαξαν τις ημέρες του Αυτοκράτορα Κωνσταντίνου του Μεγάλου και οι πρώτες λειτουργίες της Μεγάλης Εβδομάδας ξεκίνησαν στην Ιερουσαλήμ.

Το Χριστιανικό Πάσχα πιστεύεται ότι έχει τις ρίζες του στο Εβραϊκό Πεσάχ. Το Πεσάχ ήταν η πρώτη από τις τρεις ετήσιες μεγάλες εορτές των Ισραηλινών, την γιόρταζαν στις αρχές της Άνοιξης.

Η λέξη Πάσχα είναι ελληνοποιημένη απόδοση του Πεσάχ και σημαίνει Διάβαση. Οι Εβραίοι γιορτάζουν τη διάβασή τους από την Ερυθρά θάλασσα και την απελευθέρωσή τους από τη φαραωνική δουλεία. Από την πλευρά τους οι Χριστιανοί γιορτάζουν το Πάσχα, την Ανάσταση του Χριστού και την απελευθέρωσή τους από την αμαρτία και τον θάνατο. Ο Χριστιανισμός πήρε το Πάσχα από τους Εβραίους και του έδωσε νέο νόημα.

Με απόφαση της Α’ Οικουμενικής Συνόδου, το 325 μ.Χ, το Πάσχα ορίστηκε να εορτάζεται σ’ όλη τη Χριστιανοσύνη την πρώτη Κυριακή μετά την πανσέληνο της εαρινής ισημερίας και μετά το εβραϊκό Πάσχα, προκειμένου να τηρείται η σειρά των γεγονότων.

Όμως, από την εισαγωγή του Γρηγοριανού ημερολογίου, Ανατολικοί και Δυτικοί Χριστιανοί γιορτάζουν το Πάσχα σε διαφορετικές ημερομηνίες, οι μεν βάσει του παλαιού ημερολογίου, οι δε βάσει του νέου. Οι προσπάθειες για κοινό εορτασμό μεταξύ όλων των δογμάτων και ομολογιών του Χριστιανισμό δεν έχουν ευοδωθεί ως σήμερα.

Τα έθιμα του Πάσχα είναι πολλά, όμως λίγοι από εμάς γνωρίζουμε τι ακριβώς συμβολίζουν.

Το έθιμο της Κυριακής του Πάσχα είναι το σούβλισμα του οβελία. Όμως γιατί το σουβλίζουμε την Κυριακή. Τι συμβολίζει το σούβλισμα και τι το αρνί;

Το Πάσχα ή Πασχαλιά ή ελληνοπρεπώς Λαμπρή, και ειδικότερα η Ανάσταση του Χριστού ή απλώς Ανάσταση είναι η σπουδαιότερη γιορτή του χριστιανικού εκκλησιαστικού έτους.

Γιορτάζεται την πρώτη Κυριακή μετά την πανσέληνο που ακολουθεί την εαρινή ισημερία της 21ης Μαρτίου μη συμπεριλαμβανομένης, κατά το Ιουλιανό ημερολόγιο στην Ορθόδοξη εκκλησία και κατά το Γρηγοριανό στην Ρωμαιοκαθολική. Γιορτάζεται η ανάσταση του Ιησού Χριστού.

Η καθιέρωση της γιορτής και το σούβλισμα του οβελία

Στην Καινή Διαθήκη, δεν καταγράφονται πληροφορίες σχετικά με τον τρόπο που τηρούσαν την εορτή της Ανάστασης τα μέλη της πρώτης χριστιανικής εκκλησίας. Έτσι, μεταγενέστεροι Χριστιανοί άρχισαν να επιχειρηματολογούν όσον αφορά τις πρακτικές των πρώτων Χριστιανών.

Η πρώτη «πασχάλια έριδα» σχετικά με τον ετήσιο εορτασμό του χριστιανικού Πάσχα, δηλαδή της Ανάστασης, εμφανίστηκε κατά το 2ο αιώνα. Οι εκκλησίες της Μικράς Ασίας ακολουθούσαν την αρχαία ιωάννεια «τεσσαρεσκαιδεκατική» πρακτική, τηρώντας σε ετήσια βάση τον “Μυστικό Δείπνο” —ορθότερα, το αναμνηστικό «Δείπνο του Κυρίου» — την ίδια ημερομηνία με το Πάσχα των Εβραίων. Αυτό σήμαινε ότι εορταζόταν το Πάσχα την ημέρα που αντιστοιχούσε στις 14 του ιουδαϊκού μήνα Νισάν, ανεξαρτήτως από το αν αυτή η ημέρα συνέπιπτε να είναι Κυριακή (η οποία ονομαζόταν τότε «Ημέρα του Ήλιου»).

Οι αντίπαλοί τους επιχειρηματολογούσαν υπέρ της άποψης ότι την Ανάσταση θα έπρεπε να εορτάζεται την πρώτη Κυριακή μετά το ιουδαϊκό Πάσχα. Η διαμάχη συνέχισε να εντείνεται ως το δεύτερο μέρος του 2ου αιώνα, με την πλειονότητα των εκκλησιών να προσκολλώνται στην άποψη της τήρησης της Ανάστασης την Κυριακή.

Η έξοδος των Εβραίων

Σε κάθε περίπτωση το έθιμο μπορεί να είναι συνδεδεμένο με την έξοδο των Εβραίων από την Αίγυπτο. Πριν ο Μωυσής οδηγήσει τον λαό του στη Γη της Επαγγελίας, έπρεπε να περιμένει να παρέλθουν οι δέκα πληγές του δυνάστη Φαραώ.

Η τελευταία πληγή ήταν αυτή του αγγέλλου του θανάτου, που θα έπαιρνε τις ψυχές των νεαρών παιδιών το βράδυ πριν την έξοδο. Για να μην κινδυνεύσουν τα δικά τους παιδιά, κατά τον μύθο, ο θεός έδωσε εντολή να θυσιαστεί ένα αρνί, και με το αίμα του να σημαδευτούν οι πόρτες των εβραϊκών σπιτιών.

Τα αρνιά και τα κατσίκια αποτελούν πάντως εύκολη λήψη κρέατος αφού υπάρχουν σε όλη την Ελλάδα. O αμνός συμβολίζει τον Χριστό, διότι ο Ιωάννης ο Βαπτιστής είχε παρομοιάσει τον Ιησού με τον αμνό θεού που θα πάρει στις πλάτες του τις αμαρτίες του κόσμου. Οι Εβραίοι ποιμένες ήταν αυτοί που έσφαζαν και προσέφεραν τα αρνιά ως θυσία στο Θεό για να τον τιμήσουν και να τον ευχαριστήσουν. Στη συνέχεια όμως οι Χριστιανοί καθιέρωσαν το Πάσχα ως δική τους εορτή. Έτσι, οι πιστοί μοιράζονται το αρνί του Πάσχα που συμβολίζει τον Χριστό, o οποίος θυσιάστηκε για μας.

Το έθιμο στην αρχαία Ελλάδα

Αξίζει να σημειωθεί ότι το σούβλισμα του αρνιού για κάποιους προέρχεται από την αρχαία Ελλάδα, καθώς ήταν συνδεδεμένο με τις επικήδειες τελετές.

Συγκεκριμένα, οι συγγενείς των νεκρών, για τα σαραντάμερά τους (που τηρούνται ως και σήμερα), έσφαζαν ένα ζωντανό, το σούβλιζαν και το έτρωγαν δίπλα στους τάφους τους, στην ύπαιθρο.

Διαβάστε επίσης:

Χανιά: Έσκασε κροτίδα στα χέρια 14χρονου, στο νοσοκομείο το παιδί

ΜΜΜ: Πώς θα κινηθούν σήμερα Κυριακή του Πάσχα Μετρό, λεωφορεία, τρόλει και τραμ

Νέος Κόσμος: Ανάσταση με… μολότοφ και φέτος! (video)